Napoleon

A sensación de alivio foi grande cando, ao amañecer do venres seguinte, as casacas vermellas do exército asturiano, despois de cruzar o río, se divisaron na outra beira marchando con celeridade cara a Poniente, acompañadas de incesantes redobres de tambor. Chegaban noticias de que Ribadeo fora "reconquistado" o día anterior e que se preparaba unha grande ofensiva sobre a capital da provincia, Mondoñedo.

Pero pouco dura a alegría na casa do pobre: comezaba a caer a noite do sábado cando empezaron a aparecer de novo algunhas casacas vermellas, esta vez en pequenos grupos dispersos, con algúns feridos, en desordenada desbandada xeral. Despois de tomar Mondoñedo durante a penas unhas horas, os franceses sorprendéranos ao amañecer, recuperando a cidade e marchando agora detrás do desbaratado exército asturiano.

Esta vez á misa en Villarmide do domingo 5 de Febreiro de 1.809 a penas acudiron algunhas mulleres, anciáns e nenos do propio pobo. A xente permanecía nas súas casas e aldeas, temerosa da inminente chegada dos soldados franceses, rabiosos polo ataque que sufriran e precedera pola fama dos seus terribles atropelos. As poucas provisións que quedaban nas casas se esconderon como buenamente se puido e mesmo se chegou a dispersar polo monte parte do gando.

Por fortuna para a xente de Villarmide, os franceses avanzaron máis ao Sur, por Ribeira de Piquín, onde estableceron un campamento con 800 homes, dende o que fixeron algunhas incursións cara a Fonsagrada por Villarpescozo (onde saquearon a casa do ilustre reloxeiro Lombardero) e máis ao Norte, por Riotorto, en cuxa igrexa parroquial e reitoral se estableceu temporalmente outro Rexemento.

Envíanos tus recuerdos a: documentacion@vilarmide.net

A opinión xeral era que a presenza das tropas asturianas ao longo do Eo, máis que transmitirlles seguridade, parecía atraer inevitablemente o conflito. Ademais, dende a chegada dos soldados, as súas provisións víranse esquilmadas fortemente ao ser amablemente "convidados" a colaborar no aprovisionamento da tropa con pan, carne e viño, nunha época do ano na que os horros aínda estaban cheos de gran e a carne procedente da matanza non se vendera nin consumido. Por se isto fose pouco, comentaban os veciños que o xeneral ao mando das tropas asturianas, José Worster, que establecera o seu cuartel xeral durante uns días en Vilaboa, non parecía ter moitas luces.

Aquela mesma semana foran tomados Mondoñedo e Ribadeo polo exército invasor e a importante presenza que nos últimos días se apreciaba nos principais vaos e pontes sobre o Eo de soldados españois procedentes de Asturias, impecablemente abastecidos con uniformes de procedencia británica de casaca vermella e calzón de lenzo, facía temer os habitantes de Villarmide que as súas terras, cultivadas con tanto esforzo, acabarían converténdose en campos de batalla, arruinando a súa única fonte de subsistencia.

Mentres don Alonso recitaba os monótonos e incomprensibles latines dominicais, un cada vez máis intenso rumor de nerviosos murmurios inundaba a atestada igrexa de Villarmide, ata case facer inaudible o párroco. Por fin, rematada a misa, amparados da fina chuvia no adro, os veciños puideron conversar sobre os seus temores e a mellor actitude que podían adoptar ante o inminente conflito.

A misa que se celebrou na recén reconstruída igrexa de San Salvador de Villarmide a fría mañá do domingo 29 de xaneiro de 1.809 non foi unha celebración normal. Acudiran polas embarradas corredoiras un número de fregueses moito maior ao habitual, desexosos de coñecer e comentar cos seus conveciños as inquietantes novidades que ían chegando sobre a invasión dos franceses.

Las siguientes semanas fueron de tensa calma en Villarmide, esperando aparecer en cualquier momento a los franceses, aunque finalmente fueron las tropas españolas las que llegaron de nuevo a la zona ante el aparente repliegue de los invasores. A finales de Marzo de 1.809 el Regimiento de Cazadores de León tomó posiciones junto al puente de San Jorge de Piquín, a donde llegó el general José Worster procedente de Fonsagrada el día 29 de Marzo. En ese punto escribió Worster una carta al marqués de Santa Cruz informándole, entre otros asuntos, de que la zona de Villarmide y Villaboa quedaba cubierta por el Regimiento de Línea de Navarra, a las órdenes del comandante Pedro Linares, acantonado en Villaodrid desde ese mismo día 29 de Marzo.

La plácida primavera a orillas del Eo de las siguientes semanas volvió a tornarse en inquietud al conocerse que un imponente ejército francés, bajo las órdenes del mariscal Ney, había salido de la ciudad de Lugo el día 13 de Mayo con dirección a esta zona. Pero para tranquilidad general, fueron interceptados algunos correos franceses, por los que se supo que la intención de Ney era, una vez llegado a Navia de Suarna, no continuar el avance hacia el Norte y replegarse a Orense.

No sabían nuestros paisanos que era todo una artimaña de Ney y que nunca tan cerca habían estado de ser completamente aniquilados. Los correos franceses habían caído intencionadamente en manos españolas, proporcionándoles una información falsa para distraer su atención sobre el verdadero objetivo de aquella incursión francesa: Oviedo.

En una carta escrita por Ney el 21 de Mayo de 1.809 a José Bonaparte, así le explicaba su argucia, indicándole que era conocedor de la posición y número de efectivos españoles situados en Piquín, a los que afirma podría haber tomado por sorpresa y aniquilado el día 15 de Mayo, no habiéndolo hecho para mantener oculto a los nuestros su avance hacia Oviedo.

La operación francesa fue un éxito y Oviedo cayó el día 19 de Mayo, pero al menos evitándose que esta comarca fuese arrasada.